Eigenlijk zijn er bij het oplossen of beslechten van ICT geschillen maar weinig redenen waarom partijen voor een gang naar de rechter zouden kiezen. Stel dat je zeker weet dat je het gelijk geheel aan jouw kant hebt en dat je dat ook denkt te kunnen bewijzen, dan nog is dat geen reden om naar de rechtbank te gaan. Immers, in dat geval kun je ook een vonnis krijgen via arbitrage en dat vonnis is dan waarschijnlijk ook nog sneller, deskundiger en in veel gevallen goedkoper dan een vonnis dat verkregen wordt via een langdurige gerechtelijke procedure.

Pas als partijen gebaat zijn bij een publieke uitspraak die tot jurisprudentie leidt, of indien ze belang hebben bij het uitstellen van een vonnis door hoger beroep en dergelijke, pas dan is het zinvol om een complex ICT geschil voor te leggen aan de rechter.

Veel mensen die één of meer rechtsgangen van nabij hebben meegemaakt, herkennen gedurende het proces hun eigen zaak niet meer. Het probleem van de betrokkenen wordt het eigendom van advocaten en andere rechtsgeleerden. Het taalgebruik en de procedures van juristen zijn soms onbegrijpelijk en voor een juiste rechtsgang moet de werkelijkheid worden vertaald in juridische kaders.

Dat het niet eenvoudig is de juiste ‘juridische kaders’ te vinden, blijkt uit het feit dat elkaar bestrijdende advocaten aan de hand van dezelfde methodiek (de wet) steevast tot andere en vaak tegengestelde conclusies komen.

De rechter is het soms met beide juridische benaderingen niet eens. In hoger beroep procedures zijn hogere rechters het vaak niet eens met lagere rechters en op hun beurt worden hogere rechters nog wel eens teruggefloten door de Hoge Raad. Het is kennelijk heel moeilijk om het recht toe te passen.

Deze problematiek geldt des te meer voor partijen die samen een ICT conflict hebben. Er zijn daarbij de nodige gevallen gedocumenteerd met een rechtsgang van tien jaar en langer. Niet zelden worden de kosten (met name de kosten voor juridische bijstand) hoger dan het financiële belang van het ICT conflict zelf. De reden daarvoor is dat veel rechters en advocaten niet goed op de hoogte zijn van ingewikkelde ICT problemen.

De oplossing daarvoor is het inschakelen van ICT deskundigen, die de complexiteit van het conflict moeten terugbrengen naar een inzichtelijke zaak voor de juristen. Soms hebben partijen elk al een eigen (partij)deskundige aangesteld. Aangezien die zelden een gelijke mening hebben over het conflict, benoemt de rechter veelal ook nog een onafhankelijke ICT deskundige. Het moge duidelijk zijn dat deze gang van zaken lang duurt en erg kostbaar is.

Indicaties voor rechtspraak via de overheidsrechter

• Partijen zoeken voornamelijk een juridische oplossing en denken hun stellingen te kunnen bewijzen.
• Partijen willen een openbare zitting en stellen prijs op de vorming van jurisprudentie (in verband met de precedentwerking).
• Partijen willen in hoger beroep kunnen.
• Partijen willen een executoriale titel (om de deurwaarder te kunnen inschakelen). Overigens kan dit ook bij een arbitraal vonnis.
• Eén van de partijen heeft (of beide partijen hebben) belang bij vertraging.

Contra-indicaties voor rechtspraak via de overheidsrechter

• Partijen zijn op zoek naar een compromis.
• Partijen zoeken een goedkope oplossing.
• Partijen zoeken een snelle oplossing.
• Behandeling van het geschil vereist technische kennis van de branche of van de handelsgebruiken.
• Vertrouwelijkheid (contra het in de openbaarheid brengen van de zaak).