Bindend Advies is net als Arbitrage een vorm van alternatieve geschillen beslechting of wel ADR (Alternative Dispute Resolution), die verzorgd kan worden door de Stichting Geschillenoplossing Automatisering te Haarlem (www.sgoa.eu). Bij het Bindend Advies wordt een geschil tussen partijen opgelost door één (of een commissie van meerdere) onpartijdige derde(n), die geen lid van de rechterlijke macht is, maar wel een beslissende uitspraak doet. Door middel van een vaststellingsovereenkomst komen partijen vooraf vrijwillig overeen dat die uitspraak voor hen bindend zal zijn.

Het Bindend Advies komt oorspronkelijk uit de bouwsector, waar het reeds lange tijd werd toegepast in gevallen waarbij de opdrachtgever niet tevreden was over de werkzaamheden van zijn aannemer. Tegenwoordig wordt het ook gebruikt in de ICT sector en vaak ook door geschillencommissies in consumentenzaken.

‘Advies’ is in dit verband misleidend, omdat het in feite gaat om een beslissing. Anderzijds is er geen sprake van een vonnis, omdat  dat alleen door rechters en arbiters gewezen  kan worden.

Soms lenen geschillen zich minder voor arbitrage, bijvoorbeeld omdat de zaak van gering belang is, of een multidisciplinair arbitrage college onnodig is, of indien partijen geen behoefte hebben aan een wettelijk geformaliseerde procedure of een executoriaal afdwingbaar vonnis. Als partijen zich dan toch willen voegen naar een onafhankelijk eindoordeel van een deskundige, dan is een bindend advies de aangewezen methode om het geschil te beslechten.

Indien partijen een bindend adviesprocedure zijn overeengekomen moeten zij deze volgen. In het geval dat de Bindend Adviesprocedure niet wordt gevolgd en de zaak toch wordt voorgelegd aan de rechter, dan zal de rechter zich onbevoegd verklaren om kennis te nemen van het geschil. De Bindend Adviesprocedure vervangt dus de procedure bij de rechter.

De bindend adviseur bij de SGOA is doorgaans een ICT-specialist met enige juridische kennis. Daardoor is de procedure goedkoop, want er hoeft geen externe deskundige te worden ingeschakeld. Een andere mogelijkheid is dat een bindend adviseur zich laat bijstaan door een jurist voor het schrijven van het juridische deel van het bindend advies.

Een nadeel is dat nakoming van een bindend advies moeilijker is af te dwingen dan van een arbitraal vonnis als een partij zich achteraf toch niet wenst te houden aan de beslissing van de bindend adviseur. In dat geval is er sprake van een overeenkomst die door één van de partijen niet wordt nageleefd en volgt normaliter het bekende traject van in gebreke stelling, redelijke termijn tot herstel en wat dies meer zij.

Het probleem van de tenuitvoerlegging kan echter beperkt worden. De vaststellings- overeenkomst kan ook aan de rechter worden voorgelegd. Die neemt de beslissing over het algemeen over. Wanneer één van de partijen het bindend advies niet nakomt kan de andere partij de rechter inschakelen. Deze zal dan een vonnis wijzen dat voorzien is van een exequatur. Dit levert dan wel een executoriale titel op.

Overigens kan de rechter het bindend advies vernietigen indien één van de partijen vernietiging vordert en de rechter van mening is dat het bindend advies slecht of in het geheel niet is gemotiveerd. Ook een onjuiste totstandkoming kan aanleiding zijn voor vernietiging. De rechter toetst het Bindend Advies slechts marginaal.  Hoger beroep aantekenen tegen een Bindend Advies is niet mogelijk.

Uiteraard kunnen partijen ook overeenkomen dat het advies niet bindend is. In dat geval gebruiken partijen het advies als een conflictanalyse om met de uitkomsten daarvan verder te onderhandelen over een oplossing van het conflict. Men spreekt in dat geval van een Niet Bindend Advies. Omdat bij een Niet Bindend Advies naast een vaststelling van de feiten ook een oordeel wordt uitgesproken, gaat dit een stap verder dan een Deskundigenbericht (Informatie over het Deskundigenbericht is beschikbaar elders op deze website.